اختلاف بر سر تعیین فضای  سبز  در قم

مریم رضوی| قم ـ خبرنگار

 در سال 96 در شهر قم، 10 هکتار فضای سبز تغییر کاربری داده شد. این واقعیت موضوع صحبت در جلسه کمیسیون ماده 5 بود با این مضمون که چرا شکاف سرانه فضای سبز موجود و مطلوب در شهر قم پر نشده است و زندگی در گرمای طاقت‌فرسای تابستان‌ها و آلودگی زمستان‌ها قدری دلپذیرتر نمی‌شود. 

بیش از 2 سال است که قانون هوای پاک تصویب و ابلاغ شده و وظایف مختلفی برای سازمان‌های مختلف به منظور کنترل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ تدوین شده است. از وزارت نیرو گرفته تا وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها، هر کدام از سازمان‌ها طبق این قانون وظایفی برای بهبود وضعیت آلودگی هوا دارند. طبق ماده 22 این قانون شهرهای بالای 50 هزار نفر باید پس از 10 سال سرانه فضای سبز خود را به بالای 15 متر‌مربع به ازای هر نفر برسانند. 


پایین بودن سرانه فضای سبز

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم بیان می‌کند: سرانه فضای سبز شهری در قم 7 مترمربع به ازای هر نفر است که رقم بسیار پایینی محسوب می‌شود .
«پیام جوادیان» که در جلسه کمیسیون ماده 5 استان قم صحبت می‌کرد، بی‌مهری طرح تفصیلی و مجریان آن را از عوامل پایین بودن سرانه فضای سبز شهری دانست. 

وی با اشاره به این‌که طرح تفصیلی شهر قم مکان‌هایی مانند آرامستان‌ وادی‌السلام، باغ سالاریه، خوابگاه دانشگاه مفید، کشتارگاه، محوطه امامزاده شاه جمال و... را جزئی از سرانه فضای سبز آورده است، می‌گوید: معادل 90 هکتار از مساحت شهر قم در طرح تفصیلی سبز دیده شده که قابلیت سبز شدن ندارد و تحقق سرانه را احتساب این اعداد در نظر گرفته شده است. 

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم با اشاره به کاهش کیفیت زندگی شهری با کمبود فضای سبز شهر قم ادامه می‌دهد: ما معضل کمبود سرانه را در داخل محدوده خدمات شهری داریم. شاید در مجموعه سرانه فضای سبز به 8/19 متر‌مربع رسیده باشد، اما این با احتساب فضای سبز جمکران، بوستان معصومیه و... است و سرانه فضای سبز شهری همان  7 مترمربع است. 


لکه‌گذاری‌های طرح تفصیلی  منطقی نیست

تحقق نیافتن لکه‌های سبز طرح تفصیلی در شهر از موضوعات مورد بحث این جلسه بود. موضوعی که به نظر می‌رسد به سازوکارهای اجرای طرح تفصیلی مربوط  می‌شود. 

نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر قم با بیان این‌که لکه‌گذاری‌های طرح تفصیلی منطقی نیست، می‌گوید: گاهی در قطعاتی که مالکیت شخصی‌ دارند، کاربری خدماتی مانند فضای سبز پیش‌بینی می‌شود در حالی که این موضوع با منافع مردم سازگار نیست. 
«حسن بختیاری» می‌افزاید: در جایی که این تضاد منافع وجود دارد چاره‌ای جز قبول تغییر کاربری نیست چون فکری برای جبران ضرر مردم نشده است. 

مدیر کل راه و شهرسازی استان قم در توضیح اهمیت فضای سبز شهری اظهار می‌کند: یک متر فضای سبز داخل شهر موثرتر از یک هکتار در بیرون شهر است. 

«حسن صبوری» توضیح می‌دهد: باید تدابیری اندیشیده شود که فضای سبز موجود حداقل حفظ شود. اگر جایی هم تغییر کاربری می‌دهیم، باید معادل آن تملک و به فضای سبز تبدیل شود. 

وی با اشاره به طرح شهرداری قم برای ایجاد فضای سبز اطراف مساجد در محله‌های قم یادآور می‌شود: هرچند این طرح به دلیل مشکلاتی که داشت، طرح موفقی نبود اما مزیت ایجاد فضای سبز در بافت شهری را داشت. 


باغ‌های شهرحفظ شود

معاون فنی عمرانی فرماندار قم می‌گوید: بافت قدیم شهر قم از نظر فضای سبز بسیار ضعیف است. شاید این کار اقتصادی نباشد، اما خوب است شهرداری املاکی را در این بافت تملک کرده و به پارک شهری تبدیل کند. 
«علی طالبی» همچنین بر ضرورت حراست از باغ‌های شهر قم برای حفظ ظرفیت موجود فضای سبز شهری تأکید می‌کند. 

معاون معماری شهرسازی شهردار قم با بیان این‌که بلوک‌های متعدد املاک شهری در این مدت به سازمان فضای سبز تحویل داده شده است، می‌افزاید: معاونت شهرسازی هم در زمینه فضای سبز در شهر قم دغدغه کافی دارد. 

«غلامرضا جان‌قربان» با اشاره به این‌که در توافق‌ها، قانون تکلیف را مشخص کرده است و 50 درصد حقوق مردم باید پرداخت شود، تصریح می‌کند: پرونده‌هایی که به کمیسیون ماده 5 می‌آیند و تغییر کاربری می‌گیرند مواردی‌اند که مالکیت قدیمی در آن ملک وجود داشته و حقوق مکتسبه برای مالک ایجاد شده است. در چنین شرایطی، لکه‌گذاری سبز برای املاک شهروندان تنها تضییع حقوق آن‌هاست. 

وی موارد تغییر کاربری فضای سبز به مسکونی و تجاری را از ابتدای امسال فقط 5 مورد دانست که در کمیسیون ماده 5 تصویب شده است. 


تملک باغ‌ها

معاون معماری شهرسازی شهردار قم دغدغه کمبود فضای سبز را در بافت قدیمی شهر قم و هسته مرکزی شهر دغدغه درستی می‌داند و می‌گوید: حدود 70 هکتار از مناطق مرکزی شهر قم بدون درخت و فضای سبز است که متناسب با نیازهای شهروندان و زائران در این محدوده نیست. 

جان‌قربان ادامه می‌دهد: در همین مورد به دنبال ایجاد قطعات فضای سبز در منطقه یک و 7 از جمله خیابان آذر هستیم. از این ظرفیت می‌توان برای ایجاد مراکز محله مانند کتابخانه و... هم استفاده کرد. 

وی با اشاره به دغدغه شهرداری برای تملک باغ‌های داخل شهر قم می‌افزاید: در همین زمینه به دنبال تملک باغ فتح‌آبادی هستیم. یک باغ هم در شهر قائم خریداری کرده‌ایم که البته در این زمینه مشکل اصلی کمبود بودجه است. 

معاون شهردار قم خاطرنشان می‌کند: در کمیته فنی هم موارد تغییر کاربری را به‌راحتی نمی‌پذیریم. مواردی که توافق‌های قدیم دارد و حقوق مکتسبه است در این مورد قرار می‌گیرد. 

صبوری، مدیر کل راه و شهرسازی استان قم، در نهایت خطاب به نماینده شهرداری می‌گوید: گزارشی جامع از تغییرات تهیه کنید تا مشخص شود که چقدر تغییر کاربری صورت گرفته و چه اتفاق‌هایی در حال رخ دادن است.